( panorama 1991 week 37)

Oud bandleden over de nieuwe doe maar gekte

IDOLEN TEGEN WIL EN DANK

Sinds een dag of twee…smoorverliefd. De jeugd van 1991 galmt de oude tophits van Doe Maar weer volop mee. Cd’s en singles van de beroemde groep van toen zijn niet aan te slepen. Ex-tieneridolen Ernst Jansz en Jan Hendriks –beiden veertigers- over de hysterie van weleer en de opleving van hun eens zo immense populariteit. “Toen waren we al te oud voor dat succes.”

Jan Hendriks (41): “ Het Doe Maar virus is kennelijk nooit helemaal uitgewerkt. Een tijdje geleden had het op de middelbare scholen, merkwaardig genoeg, al flink om zich heen gegrepen. Dat hoorde ik wel ‘ns van kinderen bij mij uit de buurt. Doe Maar was weer in Best hoor, wat mij betreft, maar erg veel aandacht heb ik er nooit aangeschonken. Tot dit gebeurde: de enorme verkoopcijfers ineens”.

Ernst Jansz (43): “Verklaren? Kan ik niet. Vroeger hebben we ons hoofd al gebroken over de vraag: waarom zijn we zo populair? Daar hebben we destijds in de pers allerlei verklaringen voor gegeven die kant noch wal raakte. Als er een niet leuk meer klonk, verzonnen we gewoon een andere. Wat voor mij telt is dat het soort muziek dat we toen speelden, kan overleven en opnieuw populair kan worden zonder dat er promotie van onze kant bijkomt. Het bevestigt in elk geval wat wij altijd al gezegd hebben: Het gaat ons om de muziek. Alle extra heisa eromheen is volstrekt onbelangrijk en belachelijk”.

Hendriks: “We hebben helemaal te gekke muziek kunnen maken. Dat telde. Alles wat er omheen hing, irriteerde ons vaak mateloos. De merchandising, al die rotzooi die van ons werd verkocht onder het mom ‘met toestemming van Doe Maar’. Daar hadden we absoluut geen grip op… In feite gebeurt het nu weer met deze cd. Dat is het gevaar van populariteit. Je hebt geen vat op de dingen die zogenaamd uit jouw naam worden gedaan”.

Twee Doe Maar musici, zo’n tien jaar geleden aanbeden door de Nederlandse en Belgische jeugd, reageren wat lauwtjes op de grote revival. De heruitgebrachte singles Sinds een dag of twee en Smoorverliefd vliegen de winkels uit en de cd De beste van Doe maar is, volgens de prognoses, op weg naar een verkoop van 125.000 exemplaren. Het zit er dus dik in dat de leden van de fameuze formatie van vroeger binnenkort de gouden en platina onderscheidingen moeten gaan afhalen bij Johnny Hoes. Want hij is die man die Doe Maar destijds onder contract nam en daarmee de aanzet gaf tot een nationale hysterie. Voor zijn maatschappij is het nu opnieuw kassa. Als het echter aan het duo Jansz-Hendriks ligt, wordt er niets opgehaald bij Hoes. Voor de musici is het over. De kans op een reünie is nihil. En nieuwe opnamen kunne we echt voor altijd vergeten. Slechts met lichte tegenzin praten de artistieke collega’s over het vroegere fenomeen. Ernst Jansz en Jan Hendriks zouden het liever hebben over hun nieuwe groep Rien Ne Va Plus, die ze nu vormen met de mooie zangeres Ryanie.

Jullie klinken niet erg enthousiast. Opnieuw zo’n riante verkoop is toch leuk voor de bankrekeningen? En wisten jullie trouwens dat die verzamel-cd zal verschijnen?

Jansz, schouderophalend: “Niet echt nee. Via-via hoorden we ervan en toen hebben we wel even gebeld. Maar we hebben er zelf toch niets over te zeggen wat ze daar bij Hoes met de oude banden doen. Het is hun eigendom. En het is hun geld.”

Wat gebeurde er toen jullie er definitief  een punt achter zetten? Was er toen dat beruchte zwarte gat?

Hendriks: “Ik heb het ervaren als een bevrijding na die heksenketel van drie jaar. Ik vond het best zo. Dankbaar dat ik het had meegemaakt. We hebben een paar heel leuke jaren gehad, maar gelukkig was het op het juiste moment over. Het was de enig juiste beslissing die we toen hebben genomen. Dat gebeurde unaniem. Zonder ruzie of heibel onderling.”

Jansz: “Sommige mensen zullen het misschien heel moedig hebben gevonden, omdat zij meenden dat wij toen heel wat opgaven. Maar wij waren alleen maar opgelucht dat het erop zat. Het was allemaal zo onwerkelijk, zo onwezenlijk, dat je het zelfs eigenlijk nauwelijks bewust meemaakte. Tieneridolen waren we. Belachelijk, daar waren we toen al té oud voor.

In een aantal opzichten – muzikaal, financieel – heb ik toen stappen terug moeten doen. Maar het grote pluspunt was dat ik weer kon nadenken over mijn leven. Ik ben er veel wijzer uit te voorschijn gekomen. Het was prettig dat ik niet meer hoefde en mijn leven kon indelen zoals ik dat wilde. Jarenlang was dat onmogelijk door die alles overheersende hysterie.”

Hendriks: “Ik denk ook niet dat het gezond is als je als muzikant zo lang blijft bloot gesteld aan situaties zoals wij ze hebben meegemaakt.”

Heeft het feit dat de media voortdurend over jullie heen buitelden het stoppen destijds uiteindelijk versneld?

Jansz: “Nee, niet echt denk ik. Ook al was het soms buitengewoon irritant. Ik heb me bijvoorbeeld verschrikkelijk geërgerd aan een kop boven een verhaal in een tijdschrift: Wanneer valt de eerst dode?. Daar heb ik me ontzettend kwaad over gemaakt. Natuurlijk waren het hectische toestanden die we meemaakten. Maar er gebeurde niet meer dan dat er wat kinderen flauw vielen. Dat soort tendentieuze berichtgeving stoorde mij enorm. Kijk wij waren natuurlijk nieuws. Dat valt niet te ontkennen. En Doe Maar op de cover van een blad verkocht zoveel meer. Maar een dode?! Dat was me van een niveau! Het was voor de media het uitbuiten van een fenomeen. De popblaadjes hadden in die tijd een ongekend hoge oplage. Waanzinnig hoog. Voor die industrie was het natuurlijk fantastisch.”

Jan Hendriks: “Het is een tijdje extreem geweest voor Nederlandse begrippen, die publiciteit. Uniek eigenlijk. In onze sporen liepen nog een stel bandjes mee, zoals Toontje Lager, Frank Boeijen en noem maar op. Die profiteerde er allemaal van. En ik kon daar niet zo mee zitten.”

Heeft Doe Maar artistiek en cultureel gezien geschiedenis geschreven?

Jansz: “Absoluut…!”

Hendriks: “Ik denk wel dat we een stempel hebben gedrukt op de popgeschiedenis van Nederland. Een blijvend stempel. Maar artistiek? Weet ik eigenlijk niet zo goed. Ik denk het niet. Er waren meer goede groepen in die tijd. Dat wij er door het volk op een of andere manier zijn uitgelicht, is leuk geweest. Misschien kwam dat omdat we Nederlandstalige popmuziek brachten.”

Is er nog contact met de als een muzikale kluizenaar levende Henny Vrienten?

Hendriks: “Zeker. Hij is bezig met het voorbereiden van een solo-cd. Ik denk dat die wel goed wordt.

Jullie werken daar ook aan mee?

Hendriks: “Nee, we hebben ooit ‘ns afgesproken dat we nooit meer als groep met, z’n allen dus, zouden optreden. Daarom werk ik nu met Ernst, en Henny met de andere Jan uit de band van vroeger.”

Jan, jij hebt de groep Rien Ne Va Plus opgericht. Mooie muziek, maar niet echt commercieel. Wat willen jullie? Terug naar de periode van CCC Incorporated? De happy few verzamelen rondom een trendy bandje?

Hendriks: “Muziek maken. Alleen maar dat.  De aanpak van simpel piano, zang en gitaar spreekt mij erg aan. Ik kende Ryanie, en Ernst ken ik heel goed. Het is de combinatie die het doet. Simpelheid troef. Boven op het biljart en gewoon lekker spelen. Een beetje dat ‘kampvuurgevoel’. Ik vind het interessant dat we met z’n drietjes een geluid neerzetten dat ons onderscheidt van wat er veelal te horen is  op de radio en in het popcircuit. In september gaan we beginnen met theateroptredens”.

Hoe is het tot dusver gegaan met deze formatie van één dame en twee heren?

Jansz: “Het was in het begin heel erg wennen. De ambiance, de mensen, het publiek dus. We speelden voor zaaltjes met een handjevol publiek. Maar naarmate men ons  leerde kennen, ons had gehoord, de cd had gekocht, was de respons groter. En het plezier dat ik voelde toen we vorig jaar met Rien Ne Va Plus in een zaaltje met zestig mensen stonden te spelen! Mensen zeiden: Wat erg dat er zo weinig publiek is! Niet beseffend dat wij het heerlijk vonden. Dat is een enorme rijkdom die we verworven hebben.”

Kunnen jullie ervan bestaan? Of heeft Doe Maar jullie zoveel materiële welvaart gebracht dat je dit als hobby erbij kunt doen?

Een kleine weifeling. Jansz: “Mmmm… In Nederland kun je niet rijk worden van popmuziek. We hebben van Rien Ne Va Plus kunnen leven dit seizoen.”

Jan Hendriks: “Maar we zijn weinig eisend. Je moet natuurlijk niet in een Mercedes willen rijden, dan lukt het niet. We kunnen met onze muziek ons brood verdienen. Maar belangrijker is dat we elkaar heel aardig aanvoelen en aanvullen en dat we bovendien vrienden zijn.”

Ernst Jansz: “Ik heb laatst samen met een andere technicus een plaat geproduceerd voor Bram Vermeulen. Toen viel het me op dat ik het moeilijk vond zonder Jan. We werken nu al weer zo’n jaar of dertien samen. Dan heb je toch maar een half woord nodig om elkaar te snappen.”

Ernst, Je hebt een boek geschreven, De overkant. Hoe is het daarmee gegaan?

“Mmmm…aardig. Laat ik vooropstellen dat ik heel blij ben dat boek geschreven te hebben. Ik ben er eigenlijk wel trots op. Het gaat hoofdzakelijk over mijn vader en moeder. Mijn vader kwam uit Indonesië Op z’n achttiende is hij naar Nederland vertrokken om hier te studeren. Hier ontmoette hij mijn moeder. Mijn vader is overleden toen ik nog vrij jong was. Op m’n zeventiende. Ik heb hem veel dingen niet kunnen vragen die ik had willen weten. Ik heb me er erg over verbaasd hoe twee volkomen verschillende mensen uit verschillende culturen erin geslaagd zijn met elkaar te leven. Ik ben naar Indonesië gegaan om meer over mijn achtergrond te weten te komen. Eenmaal terug ben ik direct gaan schrijven.Het boek is eigenlijk een hommage aan mijn ouders. “

Stel nu dat een of andere programmamaker straks zegt: die twee van Doe Maar moet ik absoluut in mijn programma hebben….?

Hendriks, nadenkend: “Ik zit er niet op te wachten straks weer in zo’n tipparade te staan of zo.”

Jansz: “Ik ook niet. Maar als het zou gebeuren, denk ik dat het ook niet echt kwaad kan. Niemand zal ons van onze muzikale ideeën kunnen afbrengen. En als we spelen, moet het live kunnen gebeuren. Zo niet, dan gaat het niet door.

Kijk ik heb altijd sympathie gevoeld voor de maatschappij van Johnny Hoes, maar dat hield ook een keertje op. Ook bij Telstar werd alles zakelijk bekeken. Je hebt met zakenmensen te maken en dat ben ik niet. Dat botst dus uiteindelijk steeds meer. Dat is niet alleen het geval bij Telstar, dat geldt voor elke platenmaatschappij. Geld is voor mij één van de belangen en dan nog een ondergeschikt ook. Maar voor een platenmaatschappij vormt dat het enige belang en is de muziek ondergeschikt. Ik kan geen muziek maken, waaraan ik geen plezier beleef.”

Wanneer wordt nou dat besluit genomen: zo is het genoeg , nu stoppen we definitief!

Ernst Jansz: “Dat moet een prachtig geheim blijven. Er moet iets te raden over zijn.